دست خط سیاسی اقتصادی 36

🟢 آینده چین با شعله ور شدن بحران خاموش

✍️دکتر مجید شرفخانی

از جمله مولفه های سنجش قدرت(و بقای) یک کشور پیشرو در اقتصاد سیاسی جهان توجه به نسبت های جمعیتی و البته تناسب درست آن با سایر عوامل موثر در قدرت کشورهاست. حزب حاکم در پکن نیز طی دهه های اخیر با کاربست ظرفیت های بعد جمعیتی در استراتژی های کلان خود موفقیت چشمگیری در روند توسعه اقتصادی و کسب جایگاه در معادلات نظام بین الملل بدست آورد. با این حال طی سالهای اخیر برخی مولفه های موثر بر تغییرات جمعیتی که قابلیت تبدیل به بحران برای آینده این کشور را دارند نمود ویژه ای یافته است که در ابعاد زیر قابل بررسی است:

۱- زاد و ولد
با وجود تلاش‌های اخیر حزب کمونیست چین، نرخ زاد و ولد در این کشور در حال کاهش است. بر اساس اطلاعات اداره ملی آمار این کشور، میزان زاد و ولد در سال ۲۰۲۱ ، ۱/۴ میلیون نفر کمتر از سال قبل از آن گزارش شده است. این یعنی برای پنجمین سال متوالیست که رشد جمعیت این کشور کندتر شده است.

۲- مرگ و میر
در سال گذشته تعداد مرگ و میرها به شکل محسوسی به تعداد تولدها #نزدیک شد که نشان می دهد جمعیت چین احتمالا به زودی شروع به کاهش خواهد کرد. این موضوع یک دردسر جدی برای حزب کمونیست حاکم است؛ لذا رهبران این کشور به شدت نگرانند چرا که پیری جمعیت و کاهش نیروی کار به رشد اقتصادی این کشور، آسیب جدی خواهد رساند.

۳- سیاست های تشویقی
پس از دهه‌ها سیاست تک فرزندی که برای محدود کردن رشد جمعیت طراحی شده بود، دولت چین تلاش کرد تا تغییراتی در سیاست های پیشین را به شرح زیر ایجاد نماید:

الف- در سال ۲۰۱۶ و پس از ۳۵ سال، زوج ها برای نخستین بار اجازه یافتند تا نسبت به فرزندآوری دوم اقدام نمایند. در سال گذشته نیز این محدودیت به سه فرزند تغییر یافت.
اینک با نگرانی شدید ایجاد شده، دولت این کشور درصدد القای این موضوع به مردم است که داشتن فرزندان بیشتر یک وظیفه ملی و میهنی است.

ب- جالب اینکه بر عکس مشوق های کم اثر ارائه شده در ایران که در نهایت امر بار مالی آن بر دوش خانوارها خواهد بود اما در نقطه مقابل پکن مشوق های زیادی برای تشویق فرزند اوری نیز در نظر گرفته شده است که از جمله آن ها می توان به #مراقبت_از_کودکان_با_بودجه_دولتی و محافظت بهتر در برابر تبعیض در محل کار برای زنان و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد. اما تا این لحظه مشوق ها و توصیه ها نتوانسته اند این روند را معکوس کنند.

۴- ناهنجاری نسبت های جمعیتی
چین یکی از ناهنجارترین نسبت های جنسیتی را در جهان دارد به گونه ای که:

الف- در سال ۲۰۲۰ به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۱۲ پسر متولد گردید. این بدان معناست که طی سالهای آتی، زنان کمتری در سنین باروری برای به دنیا آوردن فرزندانی خواهند بود که دولت به شدت به آنها نیاز دارد.
ب- سال گذشته نیز جمعیت زنان ۱۵ تا ۴۹ سال حدود ۵ میلیون نفر نسبت به سال ۲۰۲۰ کاهش یافته بود و به طور کلی میتوان اذعان داشت که جمعیت زنان این کشور در حال پیر شدن است.
ج- در نگاه کلی جمعیتی نیز باید توجه داشت که در سال ۲۰۱۰، ۹ درصد از جمعیت این کشور ، ۶۵ سال یا بیشتر سن داشتند. تا سال ۲۰۲۰ این نسبت به ۱۳/۵ درصد افزایش یافت. در همین بازه زمانی نسبت افراد ۱۵ تا ۵۹ ساله نزدیک به هفت درصد کاهش یافت.

اینک باید دید این قدرت نوظهور اقتصادی و حزب کمونیست مسلط بر آن، این ابربحران خاموش را در کنار سایر بحران های پیش رو در معادلات قدرت جهانی به چه نحو مدیریت خواهد کرد.